een weekend in zebilla

Hier voor één keer geen spannend verhaal van Andrea of Jordi maar een reportage (met veel fotos) van het leven in Zebilla, gezien door de ogen van bezoek uit Nederland.
Vrijdagmiddag om half vier melden we onze aankomst bij ‘Zebilla barrier’ per mobieltje. We hebben er dan 1 dag vliegen, 1 avond en nacht in Ouagadougou, een busrit van 4½ uur naar Bolgatanga (inclusief een uitgebreide voettocht tussen de grensposten van Burkina Faso en Ghana) en een trotrotrip naar Zebilla op zitten. In de schaduw van de eerste beste dikke boom zien we nog net het eind van het vrijdagmiddaggebed in de openluchtmoskee als Andrea al aan komt fietsen met op de bagagedrager Angel, het zoontje van de buren die zoals de komende dagen zal blijken kind aan huis is bij Jordi en Andrea. Met ipv Angel onze rugzakken achterop sjokken we met zn 4-en naar huis in de brandende sahel-zon. Afgezien van het stukje weg rond Zebilla barrier waar de meeste winkeltjes liggen, is de rest van Zebilla heel uitgestrekt. De huizen liggen verspreid tussen de akkers die nu maandenlang kaal en droog zijn. Elk sprietje groen dat opkomt, wordt onmiddellijk afgeknabbeld door de loslopende geiten, kippen, varkens, parelhoenders en een enkele koe. Toen Andrea en Jordi hier in september aankwamen, was alles groen (geiten en koeien zijn dan een paar maanden vastgebonden aan een touw) en was het tussen de metershoge sorghum en mais een stuk moeilijker om hun huisje te vinden dan nu. Het blijkt groter te zijn dan wij ons op basis van de fotos hadden voorgesteld. De ‘keuken’ is verplaatst naar 1 van de 2 slaapkamers waardoor er in de woonkamer voldoende ruimte is om grote aantallen bezoekers te ontvangen (zie verhaal voetbalgeweld). Iets later verschijnt Jordi die met de motor ‘even’ boodschappen is wezen doen in Bolgatanga (60 km). Met koel Starbier op de veranda wordt het weerzien gevierd. Tussen de bedrijven door komen kilos kaas, drop, stroopwafels, worst, boeken, kranten en tijdschriften en een potje yoghurt uit de rugzak en is het feest compleet. We eten yampatat en parelhoen van de lokale ‘take away’ en slapen in bij de laatste allah-akbar van deze vrijdag om de volgende morgen wakker te worden met een gierende harmatan. Wat ons betreft lekker koel maar voor de Ghanezen veel te koud, ze lopen met dikke jassen rond. Jordi is op de binnenplaats bezig met een fruitsalade voor het ontbijt en voorziet met het restafval de hele beestenboel uit de buurt ook van ontbijt. Hij schijnt ooit plannen te hebben gehad voor een composthoop maar aan composteren kom je hier dus niet echt toe.
Nog een paar huishoudelijke weetjes: Jordi blijkt een ster in het bereiden van heerlijke maaltijden met behulp van de schaarse ingredienten die toevallig voorhanden zijn. Andrea is de sla-expert maar tevens een ster in afwassen (in een emmer koud water) hetgeen een zeer sociaal gebeuren is en zonodig volledig wordt overgenomen door alle kinderen die erbij willen helpen. Douchen gaat ook met koud water (naar believen een pannetje heet water) uit de emmer met een kopje. De grote watertonnen worden bijgevuld door studenten die een wit voetje bij de wiskundeleraar willen halen.
We maken kennis met de extended family van J&A: buurvrouw Zelina (moeder van Angel), diverse andere buren en kinderen, Iona en Ruth (twee engelse VSO vrouwen van tegen de 50), Kip (de amerikaan met een auto !!), Musa en Haroon, die afkomstig is uit Bawku en alles weet van de stammentwist maar ook van speciaal onderwijs en nog veel meer; hij kent zelfs de geboortedata van zijn vier kinderen (hetgeen voor een Ghanese vader opmerkelijk schijnt te zijn). Af en toe komt er een leerling langs om achterstallig huiswerk in te leveren; dit zijn duidelijk kinderen die nog weten dat een leraar met respect benaderd dient te worden !
We krijgen een rondleiding door de school van Jordi, waar zelfs op zaterdag nog een paar leerlingen zitten te studeren. De meeste studenten wonen op school en gaan alleen in de vakantie naar huis. In de gaarkeuken wordt in grote kookpotten op houtvuur eten (vnl koolhydraten) gekookt voor al die mensen. Voor Andrea’ s kantoor moeten we tot maandag wachten maar mogen dan ook meteen op audientie bij de directeur, een kleine meneer achter een groot bureau die vol lof is over Andrea. Hoewel haar werkopdracht niet zo concreet is als die van Jordi is haar letterlijke werkterrein heel concreet met viltstift op een groot stuk karton uitgetekend.
Zondag maken we met twee motoren (één geleend van Iona) een tocht naar Windaba waar we behalve drie krokodillen en een abessijnse sahelscharrelaar ook de compound van de chief mogen bekijken. De chief is al een jaar dood (zijn graf ligt voor de compound) maar heeft nog geen opvolger. Die wordt pas aangesteld bij de officiele begrafenis en de datum daarvan hangt af van het weer, de stand van de sterren en de geesten van de voorouders. De vrouwen van wijlen de chief en hun kinderen zijn gemengd moslim en christen en wonen met zn 95-en gezellig bij elkaar, hetgeen waarschijnlijk exemplarisch is voor de manier waarop die twee groepen in noord Ghana samenleven. Zo kan het dus ook.
Maandagmorgen om half 7 is Jordi alweer aan het werk (met een colbertje) maar piept er snel even tussen uit om afscheid te nemen. Wij gaan met Andrea nog een dag naar Bolgatanga (incl hotel met stromend water, douche en wastafel !). In Bolga ontmoeten we Melanie Kasise (extended family van alle Haverkorten) die ons meeneemt naar Sirigu. Bij SWOPA wordt de nieuwste telg van de clan met open armen ontvangen: Anton, the brother of Bertus, Berna, Corrie, Frans, Annie en natuurlijk the father of Andrea ! In Sirigu is duidelijk te zien hoeveel schade is aangericht door de zware regens van september 2007 toen in 1 dag evenveel regen viel als normaal in 3 maanden. Er is bijna geen compound die niet beschadigd is. Er wordt heel hard nieuw gebouwd, meestal met lemen blokken en wie het betalen kan met cementen blokken die daarna wel met leem worden afgesmeerd. Het visitors centre is prachtig geworden.
Het afscheid nadert, dinsdagmorgen zwaaien we Andrea uit (snik) en stappen zelf in de bus naar Accra waar we na een rit van 15 uur de volgende morgen vroeg aankomen en meteen per trotro doorreizen naar Ada Foah. Per uitgeholde boomstam tenslotte naar een paradijsje naast een vissersdorp aan de monding van de Voltarivier in de Atlantische oceaan. Hier doen we de komende dagen niets anders dan lezen, duiken in de metershoge golven, kijken naar vissers die hun netten uitbrengen op zee en ze dan sjorrend op het strand weer binnenhalen en met veel plezier en bewondering terugdenken aan die twee daar in Zebilla, die zich nu geestelijk voorbereiden op de allerwarmste maanden van het jaar (maart/april). Succes en bedankt. Anton en Dingena.